03 mrt Amfibieën in het nauw

Ingezonden stuk door Daan Markx

Als ik dit schrijf hebben we een aantal oer-Hollandse winterdagen met een flink pak sneeuw en strenge vorst. Het kan zijn dat U daarom zelf nog geen lente kriebels heeft maar de natuur in onze omgeving denkt daar anders over:

Sneeuwklokjes kwamen samen met de eerste dieren uit hun winterslaap: salamanders, kikkers en padden waren al zichtbaar. En anders dan dat u misschien vermoedt hebben deze dieren het erg moeilijk in onze directe omgeving in Oosterbeek en lopen we groot risico deze aardige dieren te verliezen.

Woont u al langer dan circa tien jaar in ons gebied? Dan kunt u zich wellicht herinneren dat u op een warme regenachtige avond einde februari of begin maart heel goed moest uitkijken waar u kon lopen vanwege de vele overstekende padden op straat. De goed oplettende avondwandelaar zag ook kleine- en alpenwatersalamanders of bruine kikkers. Helaas is dit al een flink aantal jaren niet meer het geval en er is nietéén belangrijke factor aan te wijzen wat de oorzaak voor deze achteruitgang in aantallen zorgt. Ik zal een aantal voorbeelden geven van menselijk handelen, lees: waar u zelf deze dieren misschien een handje kunt helpen:

• Ingrijpende veranderingen van hun leefgebied:

Denk aan het rigoureus herinrichten van tuinen. Voor alle genoemde dieren zijn rommelige dan wel natuurlijk ingerichte tuinen met veel schuilgelegenheden essentieel tijdens de periode buiten het voortplantingsseizoen.

• Verstoring, onrust en een verkeerde herinrichting van de poel of vijver waar de dieren zich in het voorjaar voortplanten: stel U ontdekt amfibieën in uw tuin of vijver en denkt het nog mooier te kunnen maken door het aanbrengen van een circulatie pomp, fontein of watervalletje. Het kan nog erger: u denkt er goed aan te doen vissen in de vijver te brengen. Al deze zaken lopen bijna altijd verkeerd af. Padden blijven generaties, lees tientallen jaren lang trouw alleen aan de plek waar ze als larve hebben geleefd en waar ze aan land zijn gekropen. Voorbeeld: de oude vijver in park Bato’s wijk zag er tien jaar geleden misschien niet mooi uit. Maar het was een pracht van een amfibieënpoel die met alle goede bedoelingen werd “vervangen”. Het verwijderen van een oude vijver kan dramatische gevolgen hebben voor de hele omgeving.
• Verandering van de route die ze bewandelen vanaf hun winterslaapgebied naar het voortplantingsgebied. Een nieuw hek, een grasveld, stoepranden of andere barricades, meer verkeer in de nacht en andere obstakels.

Allemaal voorbeelden die best lastig zijn en waar je pas later de gevolgen van kunt zien. Maar let op: weg is weg! Even een rekenmodel:

Onder geheel natuurlijke omstandigheden wordt slechts 1 op de 1000 padden eieren volwassen. In een omgeving met genoemde veranderingen is dat snel slechts 1 op de 10.- tot 20.000. En dan heb ik de verdroging nog eens niet meegerekend. Padden kunnen erg oud worden en als een vrouwtjes pad wordt doodgereden dan zijn we snel een tiental generaties kwijt. Vanwege kleine aantallen dieren en eieren gaat het met salamanders nog sneller neerwaarts maar pioniers als ze zijn kunnen deze zich iets beter aan nieuwe natuurlijke situaties aanpassen als die goed zijn.

Wat ik vorig jaar zag was dat kinderen veel tijd in de natuur bezig waren vanwege de Corona lockdowns. Dat is op zich goed. Maar bij het vinden van kikkerdril werd er behoorlijk naar geschept om het mee te nemen naar huis. Allemaal heel begrijpelijk. Maar kikkerdril waarin geroerd is loopt groot risico verloren te gaan. Tevens gaat het merendeel van het meegenomen materiaal ook dood. Mochten uw kinderen of kleinkinderen dit willen doen dan is er maar één advies: kikkerdril ongeroerd laten liggen en in overleg met de leiding hooguit wat kikkervisjes meenemen naar school zodat meerdere kinderen onder goede begeleiding hiervan kunnen genieten.

De verlengde Corona avondklok periode kan misschien een bijkomend voordeel hebben dat er ’s nachts minder dieren dood worden gereden.

Onze woonomgeving in Oosterbeek is in de afgelopen jaren op verschillende plaatsen behoorlijk op de schop geweest. Bewoners en gemeente ambtenaren zijn zich vaak niet bewust wat er zich kan afspelen. Of ze willen adviezen niet aannemen of denken dat het wel mee valt. Gelukkig zijn er in gehele omgeving van de 6 Dorpen meerdere natuurlijke plekken die nog goed zijn. Je moet er dan wel moeite voor doen om de dieren te kunnen observeren. Maar ik vind de aanwezigheid van deze dieren binnen het woongebied Weverstraat e.o. een essentieel onderdeel om blijvend een hogere natuurwaarde te houden.

Mocht u vragen hebben: d.markx@kpnplanet.nl

Zoekt U actuele informatie: www.padden.nu